De Nieuwe Rand en Groen Kruis gaan samen ontharden

Het gebiedsprogramma Groen Kruis en het complex project De Nieuwe Rand krijgen voor hun gemeenschappelijke gebiedsdeal ‘De Antwerpse Rand Onthardt’ 1 miljoen euro aan subsidies voor lokale onthardingsprojecten. Alle drie projecten liggen in de klimaatgordel van De Nieuwe Rand. Het gaat daarbij om onthardingsprojecten aan Loze Visser in Schilde, de Ferdinand Verbieststraat in Ekeren en in het Peerdsbos in Brasschaat. De subsidies zijn afkomstig van het Departement Omgeving van de Vlaamse Overheid, in het kader van de Lokale Gebiedsdeals Droogte.

Luk Lemmens, gedeputeerde voor het gebiedsprogramma Groen Kruis: ”We zijn verheugd dat we met de toegekende subsidies drie onthardingsprojecten in de Antwerpse Rand kunnen verwezenlijken. De jury vond niet alleen de drie projecten sterk, ze gaf ook aan dat onze overkoepelende visie voor het gebied vergevorderd is. We hebben vanuit Groen Kruis de voorbije jaren een sterk draagvlak kunnen uitbouwen, zowel met lokale besturen als met complexe projecten zoals De Nieuwe Rand. Die sterke samenwerkingen liggen aan de basis van geslaagde projecten. Voor de Gebiedsdeal Droogte hebben we samen met De Nieuwe Rand resoluut gekozen voor enkele heel lokale onthardingsprojecten, waarvan de invloed toch voor de grotere omgeving merkbaar zal zijn.”

De onthardingsprojecten op plaatsen met een lage grondwaterstand zorgen ervoor dat de grond letterlijk bloot komt te liggen. Regenwater sijpelt weer door in de bodem en vult daar het grondwater aan. Ontharden helpt zo rechtstreeks in de strijd tegen verdroging.

De onthardingsprojecten in zones met een hoge grondwaterstand verlagen dan weer de overstromingsrisico’s in de omgeving. Door water lokaal langer vast te houden en de afvoer naar waterlopen te vertragen, stroomt bij zware neerslag het water niet allemaal tegelijk en massaal in die waterlopen terecht, waardoor het risico op wateroverlast stroomafwaarts verlaagt.

Naast een verbeterde waterhuishouding hebben de voorgestelde projecten ook een gunstig effect op de leefomgeving en de biodiversiteit.

“Met onze investering in deze drie onthardingsprojecten zetten we weer een belangrijke stap in het leefbaarder maken van de Antwerpse Rand”, zegt de Vlaamse minister van Omgeving. “Enerzijds zijn de projecten een antwoord op overstromingsgevaar en droogte, anderzijds zorgen ze voor minder grijs en meer groen. Op die manier zal de leefbaarheid er aanzienlijk toenemen, en kunnen de Antwerpenaren er nog jarenlang van genieten.”

Ontharding Ferdinand Verbieststraat, Ekeren

District Ekeren en stad Antwerpen kozen na overleg met de omwonenden voor een volledige heraanleg van de Ferdinand Verbieststraat. 2500 m² wordt onthard. Fietsers krijgen een afgescheiden dubbelrichtingsfietspad. De middenberm van gras wordt vervangen door een brede, gevarieerde groenzone, waar je kunt wandelen, zitten en spelen.

Ook water krijgt binnen deze groenzone meer plaats, met twee permanente vijvers en een systeem van wadi’s. Die vangen zelfs bij zware neerslag het regenwater op, wat de straat veel minder gevoelig maakt voor wateroverlast en een sterk afkoelend effect heeft tijdens hittedagen. Dat de vernieuwde, groene Ferdinand Verbieststraat zo ook voor dieren een veilige doorsteek wordt tussen natuurgebieden Oude Landen en Bospolder is een extra bonus. Het verbinden van beide Ekerse natuurgebieden is een van de grotere projecten van Groen Kruis.

De Ferdinand Verbieststraat in Ekeren ligt in een natte zone. In combinatie met de grote verharde oppervlakte is ze gevoelig voor wateroverlast. Het project wil deels ontharden en meer groene ruimte met bomen en planten. Foto: Stad Antwerpen

Ontharding Peerdsbos, Brasschaat

Het Peerdsbos is al decennia lang een van de meest bezochte bossen in de stadsrand van Antwerpen. De Laarse Beek, die de grens vormt tussen Brasschaat en Schoten, stroomt doorheen het domein. De waterkwaliteit is goed, maar de beekvallei staat onder druk van verdroging.

Aan de westelijke zijde van het bos is een recreatiezone met onder meer sportvelden, horecazaak De Melkerij, parkeerterreinen, een schooldomein, … Deze indeling rondom de toegangspoort tot het bos is sterk versnipperd, met onder meer te veel verharding en verkeersonveilige situaties.

Een eerdere studie uit 2015 gaf aan dat het ontharden en anders inrichten van de bestaande parking een eerste stap kan zijn naar een betere indeling. De ondergrond van de parking blijkt alvast uitermate geschikt te zijn voor waterinsijpeling in de bodem. Met de subsidie kan een onderzoek starten naar deze en andere mogelijkheden voor ontharding in deze zone en kan een nieuw kwalitatief ontwerp worden gemaakt.

Ontharding Loze Visser en Bospad & herinrichting Loze Visser, Schilde

Schildestrand is een van de forten van de tweede fortengordel rond Antwerpen. Het ligt in de laagte van de Zwanebeek, die ten noordoosten van het fort loopt. Het gaat om een van nature erg nat terrein, dat bij zware neerslag in de stroomafwaarts gelegen verkavelingen wateroverlast kan veroorzaken. De zone ten zuidwesten van het fort van Schildestrand is dan net weer droog gebied. Het risico op wateroverlast verkleint door neerslag bij het fort voldoende kans te geven om rustig in de bodem te sijpelen en in de lage beekvallei zelf water meer ruimte te geven. Dat vraagt een ontharding en herinrichting van een aantal percelen aan Loze Visser.

De subsidies uit de gebiedsdeal zijn bedoeld voor de aankoop, ontharding en herinrichting van deze percelen. Binnen dit project zit ook de aankoop van de parking aan de Antitankgracht vervat, wat een eerste belangrijke stap is richting de openlegging ervan.

Gemeenschappelijke doelstellingen

Het complex project De Nieuwe Rand maakt samen met de Oosterweelverbinding, de overkapping van de ring en investeringen in duurzaam vervoer deel uit van het Toekomstverbond uit 2017. Naast het verbeteren van de mobiliteit, zoekt De Nieuwe Rand ook naar manieren om de regio klimaatvriendelijker te maken en er de levenskwaliteit te verbeteren.

Gebiedsprogramma Groen Kruis situeert zich in de noordoostelijke rand van Antwerpen en werkt daar onder meer aan open-ruimteverbindingen en ontharding. De voorbije jaren is er voor Groen Kruis-projecten een groot lokaal draagvlak ontstaan bij de betrokken districten, gemeenten en andere partners.

De twee projecten hebben gemeenschappelijke doelstellingen en zijn actief in hetzelfde gebied. De voorbije jaren is er dan ook al regelmatig onderling afgestemd binnen elkaars overlegstructuren. Met de Gebiedsdeal Droogte brengen De Nieuwe Rand en Groen Kruis die samenwerking nu ook naar het terrein.

Zowel Groen Kruis als De Nieuwe Rand werken in de noordoostelijke rand rond Antwerpen aan onder meer het verbinden van open-ruimtegebieden en ontharden. - copyright: provincie Antwerpen